FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Eilean Dubh

Bha mi aig fuaran anns an Eilean Dubh uaireigin, fuaran

Audio is playing in pop-over.

Eilean Dubh

Bha mi aig fuaran anns an Eilean Dubh uaireigin, fuaran a tha pìos beag air falbh on rathad, ach a bha uaireigin ainmeil air feadh na sgìre. Nuair a ràinig mi e, chunnaic mi liùdhag bheag ri thaobh, le rudan ceangailte rithe. Tha e coltach gu robh cuideigin air a cur ann a dh’aona-ghnothach. ’S dòcha gu robh iad a’ creidsinn, mar a bha mòran o shean, gun tigeadh leigheas air an duine a bh’ air a riochdachadh leis an liùdhaig nan robh e tinn. No an robh creideamh na bu doilleire co-cheangailte rithe?

O shean bha cleachdadh ann, anns am biodh daoine a’ dèanamh corp crèadha, ’s e sin nàdar de liùdhag a bh’ air a dèanamh le crèadh. Bha an corp a’ riochdachadh cuideigin. Bhiodh daoine le droch rùn a’ stobadh prìnichean a-steach don chorp agus bheireadh sin droch shlàinte don duine a bha an corp a’ riochdachadh. Bhathar a’ creidsinn gum b’ urrainn cuideigin a mharbhadh anns an dòigh sin. ’S ann tric a bhiodh corp crèadha air fhàgail ann an allt, agus tha uillt fhathast ann air a bheil Allt nan Corp mar ainm air sgàth sin.

Tha sgeulachd agam mu dheidhinn cleachdadh a’ chuirp chrèadha anns an eilean far an robh sinn an t-seachdain sa chaidh – Diùra. Bha fear ann uaireigin, Caimbeulach a bha na bhàillidh don eilean, ged a bha e a’ fuireach air tìr-mòr. Chanadh daoine “am bàillidh mòr” ris. Nuair a thàinig e air tìr turas ann an Diùra, thachair ban-fhiosaiche ris agus thug i rabhadh dha. Dh’fheumadh e dhol don Chnoc Chrom cho luath ’s a b’ urrainn dha, oir bha cuideigin ann a sin ag obair na aghaidh le corp crèadha. Thuirt i ris dèanamh air a’ chiad sholas a chitheadh e nuair a ruigeadh an Cnoc Crom.

Dh’fhalbh am bàillidh agus fear-taic aige na chois. Ach, nuair a fhuair iad faisg air a’ Chnoc Chrom, thòisich casan a’ bhàillidh air fàs fann. As dèidh greis, cha b’ urrainn dha coiseachd, agus b’ fheudar don duine eile a ghiulain air a dhruim. Ach dh’fhas e na bu mhiosa agus bha eagal air an duine eile gu robh am bàillidh a’ dol a bhàsachadh.

“Cha dèan seo feum,” thuirt e, agus chuir e am bàillidh sìos air leac faisg air a’ Chnoc Chrom. Ruith e a dh’ionnsaigh nan taighean agus chaidh e don fhear a b’ fhaisge, anns an robh solas. Choimhead e a-steach agus chunnaic e triùir bhoireannach, is tè aca a’ cur prìnichean a-steach do chorp crèadha. Dh’èigh an duine rudeigin – innsidh mi dhuibh ann an tiotan dè bh’ ann – agus thuig na boireannaich gu robh an taigh na theine. Ruith iad a-mach airson an sàbhaladh fhèin agus, aig an aon àm, ruith an duine a-steach. Thilg e an corp crèadha air an làr agus phronn e fo chois e gus nach robh càil air fhàgail dheth. Agus nuair a thill e don bhàillidh mhòr, bha am fear eile air èirigh bhon lic far an robh e. Bha e slàn fallain a-rithist.

Agus dè dh’èigh an duine? Uill, a reir beul-aithris ann an Diùra, dh’èigh e, “taigh na galla, taigh ri theine!” Dh’fhaodadh tu sin a ghabhail ann an dà dhòigh gu dearbh, is chan eil tè seach tè dhiubh uabhasach modhail, ach thathar a’ cumail a-mach gur e “Taigh na Galla” a chanadh muinntir an àite ris an taigh sin airson ùine mhòir as dèidh làimh! No ’s dòcha gu robh an sgeulaiche ri beagan spòrs leis an fhear a chruinnich an sgeulachd, is a chuir air pàipear i. B’ esan an t-Urramach Teàrlach Robasdan.

Litir 159 Litir 159 Litir 161 Litir 161

Sign-up to our newsletter!

Weekly Gaelic to your inbox, with audio!