FaclairDictionary EnglishGàidhlig

The Canal

An Canàl

Look@LearnGaelic - Àrd Ìre (C1)Look@LearnGaelic - Proficient (C1)

Bhidiothan a chuidicheas thu le gnàthasan-cainnte, gràmar is briathrachas. Gaelic videos to help you develop your idioms, grammar and vocabulary.

Tha an Look@LearnGaelic ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. Look@LearnGaelic is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Video is playing in pop-over.

Subtitles: Gaelic Fo-thiotalan: Gàidhlig Subtitles: English Fo-thiotalan: Beurla Subtitles: none Às aonais fo-thiotalan Download text (Gaelic and English) Faigh an teacsa (Gàidhlig agus Beurla)

An Canàl

Gaelic Gàidhlig

An Canàl

Presenter: Derek MacAoidh (Derek MacKay)

[DEREK] Choinnich mi ri fear à Nirribhidh bho chionn bliadhna a bha ann am bàta ann an teis-mheadhan na h-Alba. Dh'innis e dhomh gun robh e a' seòladh dhan Charribean, agus feumaidh mi a ràdh gun do chuir sin iongnadh mòr orm. Oir, bidh thu a' dìochuimhneachadh gum faigh daoine air seòladh tron dùthaich, fiùs ann an soitheach a bheir gu ceann eile an t-saoghail iad. Bha mi aig a' Chanàl Chailleannach.

Tha an canal a' dol bhon ear chun iar tron Ghleann Mhòr - bho Inbhir Nis chun na Corpaich, a tha faisg air a' Ghearasdan. 'S e an treas cuid dheth a th' air a dhèanamh le mac an duine. Tha e a' dol tro ceithir lochan mòra: Loch Dhabhach a' Phùir, Loch Nis, Loch Omhaich agus Loch Lòchaidh.

Dhealbhaich an t-innleadair ainmeil, Tòmas Telford, an canàl aig toiseach na 19mh linn. Chaidh a chruthachadh gus nach biodh aig bàtaichean ri dhol timcheall a' chost a tuath, mun Pharbh agus tron Chaol Arcach, far am bi a' mhuir fiadhaich glè thric. Cuideachd, bha cunnartan aig muir bho nàimhdean Bhreatainn.

A thuilleadh air an sin, smaoinich an Riaghaltas gun cruthaicheadh an canàl mòran chosnaidhean air Ghàidhealtachd. Chruthaich, ach bhiodh mòran a' falbh nuair a bha obair fearainn ri dhèanamh, agus air sgàth sin, chaidh luchdobrach à Èirinn fhastadh cuideachd.

An do shoirbhich leis a' chanàl? Nuair a dh'fhosgail e ann an 1822, bha e air toirt na b' fhaide na bha dùil a thogail, chosg e tòrr a bharrachd na bhathas a' sùileachadh agus cha robh e cho domhainn sa bha Tòmas Telford ag iarraidh bho thùs. Ach, na bu mhiosa na sin, cha deach a chur gu feum mar a bha dùil. Dh'fhàs na bàtaichean a bha daoine a' cleachdadh airson luchd na bu mhotha fhad 's a bha an canàl ga thogail. Agus, nach do shoirbhich le Breatainn mu dheireadh thall an aghaidh Napoleon! Bha sin a' ciallachadh nach robh na cuantan cho cunnartach.

Cha do shoirbhich leis gu coimearsalta idir, ach tha e a' tàladh mòran luchdturais is e a' dol tro chuid dhe na sgìrean as bòidhche de dh'Alba. Agus, a cuimhneachadh air fear Nirribhidh is e a' dèanamh air Seimeuca, tha e duilich a ràdh gun do dh' fhàillig a' phròiseict.

Bheir sinn sùil air cuid dhe na facail is abairtean a chleachd mi.

Teis-mheadhan. Choinnich mi ri fear à Nirribhidh bho chionn bliadhna a bha ann am bàta ann an teis-mheadhan na h-Alba.

Iongnadh. Dh'innis e dhomh gun robh e a' seòladh dhan Charribean, agus feumaidh mi a ràdh gun do chur sin iongnadh mòr orm.

Dhealbhaich. Dhealbhaich an t-innleadair ainmeil, Tòmas Telford, an canàl aig toiseach na 19mh linn.

Cosnaidhean. A thuilleadh air an sin, smaoinich an Riaghaltas gun cruthaicheadh an canàl mòran chosnaidhean air Ghàidhealtachd.

Obair fearainn. Chruthaich, ach bhiodh mòran a' falbh nuair a bha obair fearainn ri dhèanamh.

Domhainn. Chosg e tòrr a bharrachd na bhathas a' sùileachadh agus cha robh e cho domhainn sa bha Tòmas Telford ag iarraidh bho thùs.

Shoirbhich. Nach do shoirbhich le Breatainn mu dheireadh thall an aghaidh Napoleon!

Sin e. Mar sin leat an-dràsta.

The Canal

English Beurla

The Canal

Presenter: Derek MacAoidh (Derek MacKay)

[DEREK] A year ago, I met a man from Norway who was on a boat in the middle of Scotland. He told me that he was sailing to the Caribbean, and I must say that I was very surprised. Because you do forget that people are able to sail across the country, even in a vessel which is capable of carrying them across the world. I was at the Caledonian Canal.

The canal goes from east to west through the Great Glen - from Inverness to Corpach, which is near Fort William. Only a third of it is man-made. It passes through four large lochs: Loch Dochfour, Loch Ness, Loch Oich and Loch Lochy.

The canal was designed by the famous engineer, Thomas Telford, in the early 19th century. It was created so that ships would not have to sail around the north coast, around Cape Wrath and through the Pentland Firth, where rough seas are common. Also Britain's enemies presented a danger at sea.

Besides that, the Government thought that the canal would create many jobs in the Highlands. It did, but many people left when there was agricultural work to be done, and so workers from Ireland were also hired.

Was the canal a success? When it opened in 1822, it had taken longer than expected to build, it cost a lot more than had been expected and it wasn't as deep as Thomas Telford had initially planned. But, even worse than that, it wasn't used in the way that had been expected. The ships people used to transport cargo grew larger while the canal was being built. And Britain finally succeeded in defeating Napoleon! That meant that the seas were no longer as hazardous.

It wasn't a commercial success at all, but it does attract lots of tourists as it passes through some of the most scenic areas in Scotland. And, thinking about the Norwegian man making his way to Jamaica, it's hard to say that the project was a failure.

Let's take a look at some of the words and phrases I used.

Middle. A years ago, I meat a man from Norway who was on a boat in the middle of Scotland.

Surprise. He told me he was sailing to the Caribbean, and I must say that I was very surprised.

Designed. The famous engineer, Thomas Telford, designed the canal in the early 19th century.

Jobs. As well as that, the Government thought that the canal would create many jobs in the Highlands.

Agricultural work. It did create jobs, but many people left when there was agricultural work to be done.

Deep. It cost a lot more than had been expected and it wasn't as deep as Thomas Telford had initially planned.

Succeeded. And Britain finally succeeded in defeating Napoleon!

That's it. Goodbye for now.

An Canàl

Gaelic Gàidhlig

An Canàl

Presenter: Derek MacAoidh (Derek MacKay)

[DEREK] Choinnich mi ri fear à Nirribhidh bho chionn bliadhna a bha ann am bàta ann an teis-mheadhan na h-Alba. Dh'innis e dhomh gun robh e a' seòladh dhan Charribean, agus feumaidh mi a ràdh gun do chuir sin iongnadh mòr orm. Oir, bidh thu a' dìochuimhneachadh gum faigh daoine air seòladh tron dùthaich, fiùs ann an soitheach a bheir gu ceann eile an t-saoghail iad. Bha mi aig a' Chanàl Chailleannach.

Tha an canal a' dol bhon ear chun iar tron Ghleann Mhòr - bho Inbhir Nis chun na Corpaich, a tha faisg air a' Ghearasdan. 'S e an treas cuid dheth a th' air a dhèanamh le mac an duine. Tha e a' dol tro ceithir lochan mòra: Loch Dhabhach a' Phùir, Loch Nis, Loch Omhaich agus Loch Lòchaidh.

Dhealbhaich an t-innleadair ainmeil, Tòmas Telford, an canàl aig toiseach na 19mh linn. Chaidh a chruthachadh gus nach biodh aig bàtaichean ri dhol timcheall a' chost a tuath, mun Pharbh agus tron Chaol Arcach, far am bi a' mhuir fiadhaich glè thric. Cuideachd, bha cunnartan aig muir bho nàimhdean Bhreatainn.

A thuilleadh air an sin, smaoinich an Riaghaltas gun cruthaicheadh an canàl mòran chosnaidhean air Ghàidhealtachd. Chruthaich, ach bhiodh mòran a' falbh nuair a bha obair fearainn ri dhèanamh, agus air sgàth sin, chaidh luchdobrach à Èirinn fhastadh cuideachd.

An do shoirbhich leis a' chanàl? Nuair a dh'fhosgail e ann an 1822, bha e air toirt na b' fhaide na bha dùil a thogail, chosg e tòrr a bharrachd na bhathas a' sùileachadh agus cha robh e cho domhainn sa bha Tòmas Telford ag iarraidh bho thùs. Ach, na bu mhiosa na sin, cha deach a chur gu feum mar a bha dùil. Dh'fhàs na bàtaichean a bha daoine a' cleachdadh airson luchd na bu mhotha fhad 's a bha an canàl ga thogail. Agus, nach do shoirbhich le Breatainn mu dheireadh thall an aghaidh Napoleon! Bha sin a' ciallachadh nach robh na cuantan cho cunnartach.

Cha do shoirbhich leis gu coimearsalta idir, ach tha e a' tàladh mòran luchdturais is e a' dol tro chuid dhe na sgìrean as bòidhche de dh'Alba. Agus, a cuimhneachadh air fear Nirribhidh is e a' dèanamh air Seimeuca, tha e duilich a ràdh gun do dh' fhàillig a' phròiseict.

Bheir sinn sùil air cuid dhe na facail is abairtean a chleachd mi.

Teis-mheadhan. Choinnich mi ri fear à Nirribhidh bho chionn bliadhna a bha ann am bàta ann an teis-mheadhan na h-Alba.

Iongnadh. Dh'innis e dhomh gun robh e a' seòladh dhan Charribean, agus feumaidh mi a ràdh gun do chur sin iongnadh mòr orm.

Dhealbhaich. Dhealbhaich an t-innleadair ainmeil, Tòmas Telford, an canàl aig toiseach na 19mh linn.

Cosnaidhean. A thuilleadh air an sin, smaoinich an Riaghaltas gun cruthaicheadh an canàl mòran chosnaidhean air Ghàidhealtachd.

Obair fearainn. Chruthaich, ach bhiodh mòran a' falbh nuair a bha obair fearainn ri dhèanamh.

Domhainn. Chosg e tòrr a bharrachd na bhathas a' sùileachadh agus cha robh e cho domhainn sa bha Tòmas Telford ag iarraidh bho thùs.

Shoirbhich. Nach do shoirbhich le Breatainn mu dheireadh thall an aghaidh Napoleon!

Sin e. Mar sin leat an-dràsta.

The Canal

English Beurla

The Canal

Presenter: Derek MacAoidh (Derek MacKay)

[DEREK] A year ago, I met a man from Norway who was on a boat in the middle of Scotland. He told me that he was sailing to the Caribbean, and I must say that I was very surprised. Because you do forget that people are able to sail across the country, even in a vessel which is capable of carrying them across the world. I was at the Caledonian Canal.

The canal goes from east to west through the Great Glen - from Inverness to Corpach, which is near Fort William. Only a third of it is man-made. It passes through four large lochs: Loch Dochfour, Loch Ness, Loch Oich and Loch Lochy.

The canal was designed by the famous engineer, Thomas Telford, in the early 19th century. It was created so that ships would not have to sail around the north coast, around Cape Wrath and through the Pentland Firth, where rough seas are common. Also Britain's enemies presented a danger at sea.

Besides that, the Government thought that the canal would create many jobs in the Highlands. It did, but many people left when there was agricultural work to be done, and so workers from Ireland were also hired.

Was the canal a success? When it opened in 1822, it had taken longer than expected to build, it cost a lot more than had been expected and it wasn't as deep as Thomas Telford had initially planned. But, even worse than that, it wasn't used in the way that had been expected. The ships people used to transport cargo grew larger while the canal was being built. And Britain finally succeeded in defeating Napoleon! That meant that the seas were no longer as hazardous.

It wasn't a commercial success at all, but it does attract lots of tourists as it passes through some of the most scenic areas in Scotland. And, thinking about the Norwegian man making his way to Jamaica, it's hard to say that the project was a failure.

Let's take a look at some of the words and phrases I used.

Middle. A years ago, I meat a man from Norway who was on a boat in the middle of Scotland.

Surprise. He told me he was sailing to the Caribbean, and I must say that I was very surprised.

Designed. The famous engineer, Thomas Telford, designed the canal in the early 19th century.

Jobs. As well as that, the Government thought that the canal would create many jobs in the Highlands.

Agricultural work. It did create jobs, but many people left when there was agricultural work to be done.

Deep. It cost a lot more than had been expected and it wasn't as deep as Thomas Telford had initially planned.

Succeeded. And Britain finally succeeded in defeating Napoleon!

That's it. Goodbye for now.

look@LearnGaelic is a series of videos aimed at learners of Scottish Gaelic. It features a variety of styles, including interviews with experts and Gaelic learners, monologues and conversations. Use the links above to select subtitles in English or Gaelic - or to turn them off altogether. 'S e sreath de bhidiothan gu sònraichte do luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig a th' ann an look@LearnGaelic. Bidh measgachadh de mhonologan ann, agallamhan le eòlaichean is luchd-ionnsachaidh, agus còmhraidhean. Gheibhear fo-thiotalan anns a' Ghàidhlig agus ann am Beurla.