FaclairDictionary EnglishGàidhlig

982: The Road Established in Law 982: An Rathad Daingnichte le Lagh

B1 - Intermediate - The Little LetterB1 - Eadar-mheadhanach - An Litir Bheag

Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.

Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Audio is playing in pop-over.

An Rathad Daingnichte le Lagh

Gaelic Gàidhlig

Bha mi a’ coiseachd air rathad-ciste o chionn greis. Tha sin a’ ciallachadh ‘coffin road’. ’S e sin slighe a bha daoine a’ gabhail eadar am baile agus an cladh.

Bha sanas ann aig aon cheann dheth. Bha e ag ràdh gur e ‘Rathad na Ciste’ an t-ainm air an rathad. Ainm Gàidhlig. Tha an rathad an ìre mhath cho dìreach ri saighead, a’ dol eadar abhainn agus cladh. No bha, aig aon àm. ’S e an abhainn Uisge Spè, agus ’s e am baile Baile Ùr an t-Slèibh ann am Bàideanach.

Anns an t-seann aimsir, nuair a bha daoine ann am bailtean beaga mar Noid agus Ràth Liath a’ bàsachadh, bha an cuirp air an toirt tarsainn Uisge Spè ann an coit. Bha iad an uair sin air an giùlan air Rathad na Ciste gu ruige Cladh Bhrìghde’ ’S e sin am fìor sheann chladh ann am Beannchar. Bha Baile Ùr an t-Slèibh air a thogail gu sear air a’ chladh tràth anns an naoidheamh linn deug.

Bha daoine a’ cleachdadh an rathaid fad nan ceudan. Tha a’ chiad mhapa sia-òirlich aig an t-Suirbhidh Òrdanais a’ sealltainn rathad dìreach gu Cladh Bhrìghde. Rinn daoine rannsachadh airson a’ mhapa sin ann an ochd ceud deug is seachdad (1870).

Dìreach sia bliadhna an dèidh sin, ge-tà, dh’atharraich cùisean. Bha an rathad a’ dol tro fhearann a bha le uachdaran. Bha e air a ruith mar thuathanas. Agus thog an t-uachdaran agus an tuathanach sabhal dìreach far an robh an rathad, faisg air a’ chladh. Dhùin sin an rathad don chladh. Bha daoine mì-thoilichte. Thug iad a’ chùis gu Cùirt an t-Seisein ann an Dùn Èideann. Fhuair iad taic bho neach-lagh ainmeil a bhuineadh do Bhàideanach – Peter Cattanach.

Chaidh innse don uachdaran gun robh aige ri rathad eile a thogail don chladh. Agus bha aige ri soidhne a chur an-àirde, ag innse do dhaoine – ann an Gàidhlig – gun robh còraichean laghail aca dhol don chladh air an rathad ùr.

Agus tha an soidhne ann fhathast. Tha e ag ràdh, ann an Gàidhlig a-mhàin, ‘An Rathad Daingnichte le Lagh gu Cladh Bhrìghde’.

The Road Established in Law

English Beurla

I was walking on a rathad-ciste a wee while ago. That means ‘coffin road’. That’s a route that people were taking between the village and the cemetery.

There was a sign at one end of it. It was saying that the road was called ‘Rathad na Ciste’. A Gaelic name. The road was just about as straight as an arrow, going between river and cemetery. Or it was, at one time. The river is the River Spey and the village is Newtonmore in Badenoch.

In olden times, when people in wee settlements like Nuide and Ralia died, their bodies were taken across the River Spey in a small boat. They were then carried on the coffin road to Bride’s cemetery. That’s the ancient cemetery in Banchor. Newtonmore was built to the east of the cemetery early in the 19th century.

People were using the road for centuries. The first 6-inch (to the mile) Ordnance Survey map shows a straight road to Bride’s cemetery. People did research for that map in 1870.

Just six years after that, however, matters changed. The road was going through land owned by a landlord. It was run as a farm. And the landlord and farmer built a steading exactly where the road was, near the cemetery. That closed the road to the cemetery. People were displeased. They took the matter to the Court of Session in Edinburgh. They were assisted by a well-known lawyer that belonged to Badenoch – Peter Cattanach.

The landlord was told that he had to build another road to the cemetery. And he had to erect a sign, telling people – in Gaelic – that they had legal rights to go to the cemetery on the new road.

And the sign is still there. It says, only in Gaelic, ‘the road established in law to Bride’s cemetery.’

An Rathad Daingnichte le Lagh

Gaelic Gàidhlig

Bha mi a’ coiseachd air rathad-ciste o chionn greis. Tha sin a’ ciallachadh ‘coffin road’. ’S e sin slighe a bha daoine a’ gabhail eadar am baile agus an cladh.

Bha sanas ann aig aon cheann dheth. Bha e ag ràdh gur e ‘Rathad na Ciste’ an t-ainm air an rathad. Ainm Gàidhlig. Tha an rathad an ìre mhath cho dìreach ri saighead, a’ dol eadar abhainn agus cladh. No bha, aig aon àm. ’S e an abhainn Uisge Spè, agus ’s e am baile Baile Ùr an t-Slèibh ann am Bàideanach.

Anns an t-seann aimsir, nuair a bha daoine ann am bailtean beaga mar Noid agus Ràth Liath a’ bàsachadh, bha an cuirp air an toirt tarsainn Uisge Spè ann an coit. Bha iad an uair sin air an giùlan air Rathad na Ciste gu ruige Cladh Bhrìghde’ ’S e sin am fìor sheann chladh ann am Beannchar. Bha Baile Ùr an t-Slèibh air a thogail gu sear air a’ chladh tràth anns an naoidheamh linn deug.

Bha daoine a’ cleachdadh an rathaid fad nan ceudan. Tha a’ chiad mhapa sia-òirlich aig an t-Suirbhidh Òrdanais a’ sealltainn rathad dìreach gu Cladh Bhrìghde. Rinn daoine rannsachadh airson a’ mhapa sin ann an ochd ceud deug is seachdad (1870).

Dìreach sia bliadhna an dèidh sin, ge-tà, dh’atharraich cùisean. Bha an rathad a’ dol tro fhearann a bha le uachdaran. Bha e air a ruith mar thuathanas. Agus thog an t-uachdaran agus an tuathanach sabhal dìreach far an robh an rathad, faisg air a’ chladh. Dhùin sin an rathad don chladh. Bha daoine mì-thoilichte. Thug iad a’ chùis gu Cùirt an t-Seisein ann an Dùn Èideann. Fhuair iad taic bho neach-lagh ainmeil a bhuineadh do Bhàideanach – Peter Cattanach.

Chaidh innse don uachdaran gun robh aige ri rathad eile a thogail don chladh. Agus bha aige ri soidhne a chur an-àirde, ag innse do dhaoine – ann an Gàidhlig – gun robh còraichean laghail aca dhol don chladh air an rathad ùr.

Agus tha an soidhne ann fhathast. Tha e ag ràdh, ann an Gàidhlig a-mhàin, ‘An Rathad Daingnichte le Lagh gu Cladh Bhrìghde’.

PDF

Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:

Download File

PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.

Litir do Luchd-ionnsachaidh

This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 1286

Podcast

BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn

Other letters Litrichean eile